Black Mirror op de HvA: eten we straks plastic om de wereld te redden?
Waste2Worth
We krijgen via cosmetica en eten wekelijks een bankpas aan microplastic binnen. Met dat feit schetst Waste2Worth een bizar toekomstbeeld: eten we straks plastic om het overschot op te lossen?
Een hamburgerbroodje met een zweterige plak kaas, een chemisch blauwe burger en harde schijven tomaat. Daarnaast een strip roze pillen genaamd ‘Plasteeze’, om je lichaam te helpen de deels plastic burger soepel te verteren. ‘Nooit meer saai en kleurloos eten’, belooft de producent. ‘Met elke hap van een Plasticful product, draag je bij aan het opschonen van de aarde!’
Hoewel de combinatie van echt voedsel met 3D-geprinte ingrediënten er levensecht uit zien, kun je de producten van Plasticful Food niet werkelijk eten. De campagne komt van Waste2Worth, een team internationale onderzoekers en designers van de Digital Society School. De onderwijsvorm van de HvA die zich met een internationale groep designers, onderzoekers en studenten richt op digitale oplossingen voor maatschappelijke problemen. Zij dragen bij aan de zogeheten ‘New Waste Vision’ van de HvA en de UvA, en willen met dit toekomstbeeld studenten en medewerkers aan het denken zetten over hoe we met ons afval omgaan.
Wil je de producten van Plasticful Food van dichtbij zien? Dat kan tijdens de showcase van de Digital Society School op woensdagmiddag 22 januari. Daar kun je in de sfeer van een fastfoodrestaurant in gesprek met teamleden Ellen McCarthy, Alejandra Niño, Frederica Marrella en James Ric-Hansen. Ook staan er al stands met voorbeelden van het eten in het Kohnstammhuis (naast de koffiecorner) en in universiteitsbibliotheek in het centrum van de UvA (naast de kantine).
Want de suggestie dat we in de toekomst de aarde opschonen door het plastic op te eten, ligt niet eens zo ver af van de werkelijkheid, vertellen teamleden Ellen McCarthy en Alejandra Niño.
Jullie project laat me lachen én maakt me bang tegelijkertijd. Is dat gevoel de bedoeling?
Ellen: ‘Ja, althans, het is vooral het doel om mensen iéts laten voelen. Afval is al geen populair onderwerp, en als we het erover hebben dan heeft het vaak een zware toon. Daarom hebben we voor een humoristische inslag gekozen, die zo bizar is dat je er tegelijkertijd oncomfortabel van wordt.’
Alejandra: ‘Dit project visualiseert een mogelijke toekomst: is dit echt wat ons te wachten staat? En het confronterende is, dat het antwoord ja is. Sterker nog: we eten al plastic. We krijgen per week gemiddeld de hoeveelheid van een bankpas aan microplastic binnen. Dat zit in ons eten, in cosmetische producten en zelfs in de lucht. Wetenschappers hebben bovendien een enzym ontdekt dat plastic kan afbreken. Daarmee is de link naar een pil die het materiaal in je lichaam afbreekt niet eens zo gek. Soortgelijke pillen zijn er bijvoorbeeld al voor mensen die lactose- of glutenintolerant zijn.’
Het klinkt bijna als een aflevering uit de tv-serie Black Mirror. Hoe zijn jullie op het idee gekomen?
Ellen: ‘Nou, dat klopt wel. We hebben dezelfde vertelmethode gebruikt als Black Mirror, dat heet speculative design. Dat komt erop neer dat je met een product een toekomstscenario schetst, dat je aan het denken zet over wat er mogelijk kan gebeuren. We dachten: we kunnen het weer gaan hebben over het belang van afval scheiden, maar dat weet iedereen al. We wilden mensen op een verrassende manier aan het denken zetten. Daarom zijn we gaan onderzoeken welke ontwikkelingen er al gaande zijn, en zijn we dat gaan uitvergroten. ’
Jullie werk is ook te zien in het Kohnstammhuis en in de Universiteitsbibliotheek van de UvA. Hoe reageren mensen daarop?
Alejandra: ‘We hebben mensen geobserveerd en zien eigenlijk twee reacties: of ze zijn hevig geïnteresseerd en gaan met het eten spelen, of ze kijken er kort naar, begrijpen waar het over gaat en lopen snel door. Het illustreert hoe verschillend mensen omgaan met dit soort oncomfortabele onderwerpen.’
Ellen: ‘In de universiteitsbibliotheek is zelfs werk van ons gestolen. We misten onder meer een zakje 3D-geprinte chips. Toen schrokken we wel even. ‘‘De dief zou toch niet echt ... ?’’, dachten we. Maar, nee, je moet wel heel erg je best doen om de chips daadwerkelijk te eten.’
Jullie website wekt niet alleen de illusie van een plastic menu, het wijst ook op wat je kunt doen om je plasticverbruik te verminderen.
Alejandra: ‘Ja, dat is uiteindelijk het hoofddoel. Op de website schetsen we het probleem, maar ook de oplossing. Mensen die actie willen ondernemen verdwalen vaak in de hoeveelheid aan informatie over dit onderwerp. Daarom staat er op de website een overzicht met betrouwbare bronnen en concrete hulpmiddelen. Denk aan informatie van Milieucentraal over welke producten je wel en niet kan recyclen, een app die je plasticgebruik helpt verminderen en een kaart van alle verschillende afvalpunten in Amsterdam.’
