Gideon en Luc zorgen dat jij niet smelt tijdens het shoppen in Osdorp
Suzan Stekelenburg | Gideon Spanjar meet de temperatuur op de verkoelingsplek.
Lekker was het hè, dat nazomerweekend? Fijn voor jou, maar niet voor winkeleigenaren. Want mensen zijn met geen stok naar winkelgebieden te krijgen tijdens de hitte. Wat doe je daaraan?
Shoppen met 35 graden? Nee bedankt! Dat dacht buurtbewoner Dineke de Regt deze zomer toen de zon ongenadig fel scheen op het Osdorpplein. ‘Toen de buit binnen was, ben ik meteen weer naar huis gerend.’
Dineke is niet de enige bewoner die het winkelcentrum in Nieuw-West vermeed. De zwartgrijze tegels, hoge woningen, het gebrek aan wind en een overdaad aan glas maken het Osdorpplein tot een soort openluchtsauna.
‘Hitte? Dan hangen we toch overal airco’s op’
Gideon Spanjar en Luc van Zandbrink, onderzoekers bij het lectoraat Urban Technology, proberen dat te veranderen. Gewapend met infraroodmeters – waarmee je op een scherm de temperatuur op een specifieke plek kunt zien — en vragenlijsten zijn ze regelmatig op het Osdorpplein te vinden, zo ook deze middag. Doel van hun onderzoek: de heetste plekken in kaart brengen, en bedenken hoe het koeler kan.
Hoe gaat dat? Ter demonstratie richt Spanjar zijn infraroodmeter op de tegels op de grond van het plein. Die hebben op deze zonnige middag al een paar uur zonlicht gevangen. ‘Zie je? De buitentemperatuur is 21 graden, de tegels zijn 36 graden. Stel je maar voor dat het 35 graden is buiten, en dat is het steeds vaker.’
Om die hitte tegen te gaan, is er op het Osdorpplein een groene oase gecreeërd. Spanjar: ‘Daar staan bankjes, omringd door planten, bomen en gras.’ De HvA en de gemeente Amsterdam onderzoeken daar wat het creëren van schaduw en groen doet voor het gevoel van warmte bij mensen. Als het effectief blijkt worden deze oases ook opgezet in andere winkelgebieden.
Airco’s
Want zoals het Osdorpplein zijn er talloze pleinen in Nederlandse winkelcentra. Van Zandbrink: ‘We hebben lang gedacht dat het klimaat maakbaar is, en dat je daar in de architectuur geen rekening mee hoeft te houden. Hitte? Dan hangen we toch overal airco’s op. Nu blijkt dat het aantal graden waarmee je een winkel koelt erbuiten met dezelfde hoeveelheid hitte weer uitkomt. Loop maar eens door een steegje aan de achterkant van de winkelstraat.’
‘Dit jaar waren er veel faillissementen omdat het zo heet was’
De hete dagen zijn voor winkeliers een strop. ‘Dit jaar waren er veel faillissementen omdat zo heet was. En als er eind augustus nog een hittegolf komt is dat vaak killing, vertelt Spanjar. ‘Want mensen stellen het kopen van een herfstjas nog even uit. Dat kan de genadeklap zijn.’
Maar waarom zouden we nog investeren in het winkelcentrum, nu iedereen zijn kleren online koopt en steeds meer winkelpanden in steden leegstaan? Spanjar: ‘Het winkelcentrum heeft nog steeds een buurtfunctie. Mensen gaan naar de bieb, willen daarna winkelen en vervolgens naar het theater.’
Schaduw en groen creëren is het belangrijkst op het Osdorpplein. Spanjar: ‘Hier is een mooi voorbeeld’, zegt hij, wijzend naar een overdekte loopweg. ‘Doordat de zon hier bijna nooit komt, kan het hier ruim 15 graden kouder voelen dan op het het stenige plein.’ Dat betekent niet dat over alle winkelpleinen een betonnen dak moet komen. Hetzelfde effect is te bereiken met doeken, bomen of planten.
