Achter de schoonmakers op de HvA schuilen hele levensverhalen

Het klaslokaal is schoon, de gangen zijn fris en de prullenbakken leeg. Maar heb je je ooit afgevraagd wie daar dagelijks voor zorgt? Wie zijn deze mensen eigenlijk en wat is hun verhaal? Maak kennis met drie schoonmakers van de HvA: Bouchra, Mostafa en Wanda.

Bouchra Ferdaoussi
52 jaar, Casablanca, Marokko

In haar kleine huisje in Zaandam, heeft Bouchra haar rust gevonden. In 2004 verhuisde ze naar Nederland vanuit Marokko, samen met haar ex-man. ‘Ik ben gescheiden en daar ben ik blij om,’ zegt ze lachend.

Waar ze hoopte op een nieuw en vrij bestaan, moest ze opnieuw het roer omgooien. Ze had in Marokko haar diploma op zak en werkte in een crèche, omringd door kinderen die haar vreugde gaven. Ze was klaar om hier een toekomst op te bouwen.

Maar haar toekomstbeeld viel in Nederland uit elkaar, vanwege haar huwelijk. ‘Het was een slechte ervaring. Er was niks ergers voor mij. Mijn man sloeg mij vaak,’ vertelt ze. ‘Ik mocht niet meer naar school, niet de deur uit, ik mocht niks. Alles werd toen kapot gemaakt.’ Ze kon haar carrière als juf niet voortzetten, vanwege haar man die het geld had opgemaakt en zij geen bijscholingscursussen meer kon volgen in Nederland. Uiteindelijk besloot ze te vertrekken. ‘Nu ben ik hier alleen en heb ik geen familie.’

‘Ik had mijn moeder vier jaar lang niet gezien’

Verankerd
‘Als ik aan Marokko denk, is alles goed. Maar tegenwoordig is het leven daar ook zo anders,’ zegt ze. ‘Mijn vader is overleden, mijn moeder woont alleen in Marokko en mijn zus is naar Algerije verhuisd.’

Ze probeert haar moeder zo veel mogelijk te ondersteunen door geld te sturen. ‘Vroeger kon dat niet door mijn man. Ik heb toen vier jaar lang mijn moeder niet gezien. Nu kan ik haar wel naar Nederland toe brengen om een paar maanden bij mij te blijven.’

Bouchra ziet zichzelf niet snel terugverhuizen naar haar thuisland. ‘Ik zou dan opnieuw een leven moeten opbouwen,’ legt ze uit. En een andere richting opgaan in Nederland is voor haar ook niet mogelijk. ‘Niemand betaalt bijscholing voor mij, en daarnaast moet er ook iemand voor mijn moeder blijven zorgen.’ Ze haalt haar schouders op. ‘Gelukkig werk ik hier en kan ik hier blijven tot mijn pensioen.’

Wanda Guzman
52 jaar, Dominicaanse Republiek

Zes jaar geleden vestigde Wanda Guzman zich in Nederland. Ze groeide op in de Dominicaanse Republiek in een traditionele katholieke familie. ‘Mijn jeugd was normaal, niets bijzonders. Later ben ik naar Aruba verhuisd, omdat mijn moeder daar woonde en kanker kreeg.’

Toen haar moeder overleed, besloot ze in Aruba te blijven. ‘Ik had daar een leven opgebouwd. Ik werkte, ik was getrouwd,’ vertelt ze. Maar dat was niet haar eindbestemming. Ze ging naar New York, waar een groot deel van haar familie heen was verhuisd. Die stap bracht echter niet de American Dream waar ze op hoopte. ‘Ik was daar illegaal. Ik moest veel werken en had geen paspoort, terwijl mijn familie dat wel had. Dat maakte me erg onzeker.’

Toen hoorde ze over de mogelijkheid om in Nederland een paspoort te krijgen, vanwege haar moeders nationaliteit. ‘Ik moest toen hierheen verhuizen. Maar ik stond er wel alleen voor, want mijn man wilde toen van mij scheiden.’

‘In de Dominicaanse Republiek helpen we elkaar zonder erbij na te denken’

Een nieuwe cultuur
Nederland voelde in veel opzichten anders dan alles wat ze al kende. ‘Het is hier soms kil. Iedereen leeft op zichzelf. In de Dominicaanse Republiek helpen we elkaar zonder erbij na te denken. Hier is het meer: als jij je tas laat vallen, is dat jouw probleem, niet het mijne.’ Maar de positieve aspecten wegen zwaarder dan de negatieve. ‘Het is hier gelukkig wel heel schoon en alles is goed geregeld. Het openbaar vervoer is perfect, en als je een afspraak hebt, dan ben je gewoon op tijd. Dat waardeer ik.’

En als ze niet achter haar karretje in het Wibauthuis te vinden is, danst ze de sterren van de hemel in haar woonkamer met diverse afspeellijsten. ‘Wanneer ik schoonmaak, zet ik muziek op en dan dans ik vanzelf mee,’ zegt ze lachend.

Mostafa El Bakale
57 jaar, Tanger, Marokko

Hoewel hij opgroeide in Tanger, een levendige stad in het noorden van Marokko, stond Mostafa el Bakale er al vroeg alleen voor. Zijn ouders overlijden toen hij nog een klein kind was. ‘Mijn oma zorgde voor me, maar toen zij overleed, was er niemand meer.’

Hij probeerde een toekomst op te bouwen en begon vol enthousiasme aan een studie biologie. Met passie vertelt hij over het menselijk lichaam en de wonderen die het kan verrichten. Maar zijn academische pad werd abrupt onderbroken.

‘Mijn broer en ik moesten kiezen wie er mocht doorstuderen’

‘Ik wilde doorgaan, maar dat kon niet. Na het overlijden van mijn oma moesten mijn broer en ik kiezen wie er mocht doorstuderen. En ik moest stoppen.’ Met weinig andere opties begon hij leerjassen en jeans te verhandelen tussen Tanger en Gibraltar. ‘Ik moest iets opbouwen. Zo kon ik wat geld verdienen.’

Een nieuw begin
Hoewel Zweden ooit zijn grote droom was, vond hij vrede toen Nederland op zijn pad kwam. ‘Vanaf het begin voelde het goed. Het is hier veilig. Ik praat niet negatief over mijn vaderland, maar daar is die veiligheid niet vanzelfsprekend.’

Mostafa heeft toen verschillende banen als huisman gehad en trouwde, maar zijn huwelijk hield na vijf jaar geen stand. Uiteindelijk vond hij stabiliteit bij de HvA, waar hij nu al negen jaar werkt. ‘Ik ben niet meer weg te krijgen. Ik voel me thuis hier,’ zegt hij met een glimlach.

Toch blijft een oude droom knagen. Al sinds zijn jeugd heeft Mostafa een grote interesse in politiek. ‘Ik houd van rechtvaardigheid, voor iedereen,’ zegt hij vastberaden. ‘Als de kans zich ooit voordoet, zou ik politicus willen worden.’